Reacties en foto's

dik v

( organisator / routebegeleiding ) 04-05-2023

Hier is een wat verlaat verslag van de wandeling van afgelopen zaterdag over de Sint Jansberg vanuit Plasmolen. De Sint Jansberg en Plasmolen intrigeren me al sinds ik in de negentiger jaren las dat bij Plasmolen het zeer zeldzame smal longkruid zou groeien. Dat is alweer even geleden. In de tijd van een vijfdaagse wandeling van Amsterdam naar Sittard in een vreemde aanhoudende warme wind tussen Hemelvaart en Pinksteren. Ik zie dat het nog op de kaart in de Verspreidingsatlas staat met één km-blok in 1990. Nu is het voornamelijk te vinden in het noordoosten van het land zie ik met in totaal 35 km-blokken op 3 plaatsen en nog op een plek op de Utrechtse Heuvelrug. In ieder geval was daardoor mijn belangstelling voor de Plasmolen en Sint Jansberg gewekt. Met de idee dat ik hier nog eens moest gaan kijken. Want waar een bijzonders soort staat, is een bijzondere vegetatieplek waar zeker meer bijzonders te zien is. Dat heeft dus even geduurd. Vorig jaar zomer in juli daalden we op een wandeling vanuit Groesbeek door een diep ketelvormig dal met hoge reuzepaardestaarten van de Sint Jansberg af naar Plasmolen voor de horeca ter plekke waarbij mijn zin om hier een rondwandeling te maken over de hel Sint Jansberg weer opgewekt werd. Met het besluit dit jaar zo'n wandeling te gaan maken. Een mooie afrondiung van vier wandelingen rond Nijmegen, vanuit de stad naar Groesbeek, van Groesbeek via de Bruuk naar Plasmolen en over de Mokerheide van Mook Molenhoek naar Plasmolen. Met deze wandeling over de Sint Jansberg als laatste.
Benieuwd wat ik hier in het voorjaar als voorjaarsplanten zou tegenkomen. Met het dal met de zeer bijzondere zeldzame reuzepaardestaarten lokkend in mijn gedachte. Maar met in mijn achterhoofd pas op het is vooral bos en de flora in bossen is vaak karig. Bovendien kon ik dan eindelijk eens kijken bij de Romeinse Villa boven de Plasmolen, waar ik tot nu toe niet aan toe was gekomen, zo halverwege een wandeling met een extra stukje klimmen. Het was dus een verrassing wat er precies te zien zou zijn. Maar het was in ieder geval een bijzondere plek met hoge heuvels van een stuwwal uit de ijstijden met ertussendoor omlaag lopende diep en breed uitgesleten smeltwaterdalen ontstaan aan het eind van voorlaatste ijstijd toen het ijs ging smelten boven de permafrost eronder en omlaag schuivend diepe voren trok over de hellingen van de stuwwal. Van bovenafop de stuwwal in de richting van de Maas. Een beetje het spiegelbeeld van de hellingen aan de noordkant van de stuwwal bij Nijmegen, waar diepe dalen van de stuwwal aflopen in de richting van de Waal. Op verschillend plekken omtstonden in de omlaag lopende smeltwaterdalen kwelplekken waar water uit de hogere delen omhoog kwam die beekjes vormden waarop indertijd verschillende molens konden draaien, waarvan nu nog de Bovenste Plasmolen nog over is. Voor de toevoer van water naar de molen werd in het verleden een heel stelsel van waterlopen gecreëerd waarvan nog restanten over zijn. De wandeling heeft de vorm van een achtvormige lus over de toppen van de Sint Jansberg, langs de verschillende toppen van de berg zoals de Kiekberg en de Sint Maartensberg en langs de smelwaterdalen, vanuit het midden bij Plasmolen naar het westen en middendoor naar het oosten, en daarna met een kleinere lus door het agrarische achterland naar restaurant Merlijn vlak over de grens bij Graftwegen.
Omdat met een busrit vanuit Nijmegen wat langer duurt begint de wandeling iets later rond 11.15 vanaf restaurant de Plasmolense Hof, met een vrij grote groep van uiteindlijk met mij erbij van 10 personen, met een afzegging vanwege persoonlijke omstandigheden en een afzegging nog op de ochtend van de wandeling zonder enige reden, wat ik zeker voor een wandeling die vanaf het begin af aan vol was nauwelijks acceptabel vind. Het belooft een mooie dag te worden met veel zon en blauwe luchten afgewisseld met wat wolken, warm genoeg in ieder geval om bij Merlijn in Graftwegen op het terras te zitten en een broodje weg te happen op een bankje en omgevallen boomstammetjes boven in het bos. Waar de grote hoge zoete kersebomen in de bosranden mooi in uitkomen. Vanaf Plasmolen lopen we omhoog de Sint Jansberg op langs de Molenbeek over de Sint Maartensweg, met algauw een van rechts komend pad onderlangs de berg met een smal levada-achtig waterloopje erlangs vlak langs het pad pal tegen de steile berghelling. We nemen een pad erachter schuin omhoog naar de plek van de Romeinse Villa, met met stenen muurtjes uitgelegde fundamenten van de villa. Waarbij me als belangrijkste is bijgebleven dat de villa niet gewoon een villa geweest is maar een versterkt stenen huis met ongetwijfeld een militaire functie, vanwaaruit de omgeving en de er onderlangs stromende rivier in de gaten kon worden gehouden. Terug naar het pad langs de beek komen we bij de overgebleven oude watermolen, de Bovenste Plasmolen uit 1725. Bij de molen is te zien hoe in het verleden van alles is gedaan aan de watervoorziening van de molen, met waterlopen op verschillende hoogten, met o.a. een nog steeds functionerende watergoot vanaf het Groenewater hoger op de berg. Bij de molen grote witte plekken met bloeiende grote muur, die we in de loop van de dag op veel plekken terug zullen we, met de zoete kers misschien wel de belangrijkste bloeiden soort in de omgeving. Daarna lopen we langs de Molenbeek verder omhoog langs de Sint Maartensweg, afbuigen naar het oosten om de kop van een smelwaterdal heen. Om daarna aan de andere kant naar het westen af te buigen boven het dal langs met uitzichten in het dal. Naar het Groenewater op de bodem van een van rechts komend dal met de Molenbeek dam, waarvandaan het water naar de bovenste molen wordt geleid. Aan de andere kant van het water lopen we hoog boven het Groenewater langs omhoog over de zuidoostelijke helling van de 76,7 meter hoge Kiekberg. Eerst tussen dennen maar hogerop in een opener beukenbos tussen de hoge beuken. Met rechts een breed omlaag lopend smeltwaterdal dat van boven van de Kiekberg af komt. Vanaf de Kiekberg loopt naar het zuidwesten een mooie brede rechte beukenlaan naar het zuidwesten, de hoge rechte beuken beschenen door het zonlicht, naar de rand het brede open Zevendal, een breed open smeltwaterdal met grasland vanaf Plasmolen omhoog lopend tot aan het plateau b oven het bos. We nemen een smaller slingerend pad rechts daarvan pal naar het westen ook op het Zevendal uit komend. Met geen noemenswaardige begroeiing of bloeiende bomen in het bos onder de hoge bomen. Een verschil met de Apostelweg omhoog langs de rand van het prachtig glooiende omhooglopende Zevendal met een brede rand van bloeiende grote muur langs de rand van de weilanden en uitzicht op hoge bloeiende kersebomen met witte kruinen langs bosranden en in houtwallen. Hier en daar kijken we langs de witte kersebloesem uit over de glooiende stukken dal met hoge witte bloeiende bomen in de randen.
Aan de bovenkant van het Zevendal lopen we rechtsaf over de Zevendalsebaan boven het bos op de Kiekberg langs, met nogal wat fietsers. Iets verderop lopen we langs een hekje via een weilandje weer het bos in en lopen dan door het bos terug naar het zuidoosten, waarbij we na een vlak stuk voorbij de van de top van de Kiekberg komende Kiekbergseweg weer omlaag lopend een breed smeltwaterdal in lopen, met even verderop een stukje linksaf naar de rand van het bos, met uitzicht op akkers en graslanden door hoge houtwallen omzoomd met witte bloeiende hoge kersebomen, hier en daar ook gewone vogelkers met langwerpige geurende trossen. Hier en daar wat grotendeels uitgebloeide bosanemonen en grote groene plakken uitgebloeid speenkruid op de bulten langs het pad. Op een van die bulten staat ook witte klaverzuring met enkele mooie verspreide witte bloempjes met donkere paarsrode nerfjes. Hier en daar wat pinksterbloemen. Het bevestigt wat ik al wel wist, voor de bloeiende voorjaarsflora moet je niet in de eerste plaats in het bos zijn, maar eerder aan de bosranden, soms in beekdalen, als er wat licht valt. Aan de rand van het bos en de berg vinden we een plekje waar we op een bankje en op hun zij liggende boomstammen even pauzeren en iets eten. We lopen licht omlaag naar het zuidoosten langs de Sint Maartenshoeve boven aan de bosrand op de Sint Maartenshoeve. Iets verderop komt van rechts de van Plasmolen komende Sint Maartensweg het bos uit. Hier een stukje tussen grote hoge beuken en beukestobben omlaag en dan gaat naar links bij een ketelvormig dal met een afrastering met houten een pad boven het dal langs naar rechts naar een trap omlaag het dal in waarin vorig jaar de reuzepaardestaarten groeiden. Ze beginnen nu net hun kop op te steken. Onder in het dal loopt een smal stroompje langs de linkerkant van het dal het dal uit naar de zuidkant van de Sint Jansberg. Daar gaan we linksaf voor een lus om de oostkant van de Sint Jansberg in de richting van de Duitse grens, over de Bosweg langs de Sint Jansberg boven een nat moerasland langs onderaan de Sint Jansberg. Vlak voor de grens slaan we scherp naar links een omhoog lopende bosweg in, van de onderkant van het bos terug naar de bovenkant van het bos. Daar bovenop de Sint Jansberg (met uitzicht over een houtwal met bloeiende gewone vogelkers in de zon tussen het grasland) slaan we al gauw af naar links, over een pad het bos in bovenlangs een diep en breed dal met onderin een aantal grote vijvers, de Drievijvers, een erg mooi stuk van de Sint Jansberg, vanaf het pad naar links en rechts uitkijkend over de vijvers. Onderaan langs het pad worden we ook nog verrast door bloeiende bleeksporige bosviooltjes. Het kan dus nog wel op speciale plekken, bloempjes in het bos. In een grote bocht lopen we over de andere helling over een mooi smal pad weer terug naar de bovenkant van het bos, met ook daar bloeiende bosviooltjes en ook een plek met nog mooi bloeiende bosanemonen met een mooie roze gloed. Een mooi stukje ouderwets bos. Er moet hier ergens een IJskelder zijn. Een stukje naar links en dan nemen we een mooi pad tussen hoge bomen, met verschillende stobben door tussen het open grasland en een driehoekje hakhoutbos het glooiende open boerenland in, langs een grote wijngaard en langs veel geel bloeiend raapzaad naar Graftwegen. Na een stukje weg lopen we over een paadje langs een greppel Duitsland in. Iets verderop ligt Merlijn, aan de rand van een bos, een oud smokkelaarscafé naar ik begrepen heb. Maar dat is verleden tijd. Wel ouderwets zijn de prijzen. En ouderwets lekker en groot is de tosti, met erg lekker boerenbrood. Ik denk eerst dat ik het niet goed op ga krijgen. Over een weggetje lopen we weer Nederland in en dan linksaf over een smal onverhard weggetje tussen een stukje kleinschalig landschap weer naar het zuiden in de richting van de Sint Jansberg. Omhoog over hetzelfde weggetje als net omlaag, maar het ziet er omhoog echt anders uit dan omhoog. Langs de weg omhoog bloeiende akkerviooltjes en hele randjes zandraket (een vrij gewoon bijzonder plantje dat veel wordt onderzocht omdat hij, gewend aan extreme omstandigheden van hete droge plekken, zo snel zaad vormt en daardoor meerder generaties per jaar kan vormen, wat hem zeer geschikt maakt voor genetisch onderzoek). Het laatste stukje lopen we verder rechtdoor omhoog naar het bos op de Sint Jansberg. Vlak daarvoor moeten we nog eens rechtsaf door het hakhoutbosje waar we net al doorheen gelopen zijn. Naar de viersprong waar we net rechtsaf geslagen zijn naar Graftwegen. Daar maken we een scherpe bocht naar rechts een weg tussen hoge bomen bovenlangs het bos op de Sint Jansberg langs de rand van de Sint Maartensberg. Even later slaan we opnieuw hetzelfde ketelvormige dal in met de reuzepaardestaarten. Niet erg om hier twee keer langs te lopen. Als we het brede dal uitlopen slaan we rechtsaf, het pad op onderlangs de Sint Jansberg in de richting van Plasmolen met de levada-achtige waterloop erlangs onderlangs de steile heuvel, met hier en daar op komende reuzepaardestaarten en verschillende soorten varens, speciaal ook dubbelkloof een varen met twee soorten bladeren, liggende groene bladeren en ophoog staande bladeren met sporen. Met aan het eind twee stenen bruggetjes waardoor het water de Molenbeek inloopt.
Eind van een wat mij betreft mooie en prettig ontspannen wandeling. Met erg goed weer en een prettige groep mensen die wel oog hadden voor wat de wandeling te zien gaf. Niet in de eerste plaats wat betreft bloeiende bloemen en planten in deze tijd van het jaar. Daarvoor moet je toch niet meer in het bos zijn tegenwoordig. (Het bloeiende voorjaar zul je eerder vinden bij een wandeling vanuit Nijmegen in de richting van Berg en Dal en in de omgeving van Groesbeek.) Maar wel landschappelijk; met een aantal mooie uitzichten in het bos op omlaag lopende smelwaterdalen, met een paar bijzonder mooie plekken zoals bij het Groenewater diep onderin het dal, het ketelvormige dal met de paardestaarten breed en vlak uitlopend naar het zuiden en het brede diepe dal van de Drievijvers, en tenslotte het pad langs de levada-achtige waterloop terug naar Plasmolen onderlangs de Sint Jansberg. Niet te vergeten het pad langs de rand van het Zevendal met het uitzicht over het dal. En toch nog een paar aardige plekjes met bloeiende bosbloempjes. Dat is al met al genoeg voor een mooie wandeling, die het herhalen waard is. Iedereen bedankt voor het meewandelen en voor de prettige en ontspannen sfeer. Wellicht tot een volgende keer. (Bijgaand een link naar een fotoverslag van de wandeling. In eerse instantie nog onbewerkt. Ik moet het geheel nog wat bijwerken, met nodige bijschriften. Maar alvast voor een eerste indruk. Ik stuur bericht wanneer ik er bijschriften bij heb geplaatst.)

Klik hier voor de foto's van deze tocht

Bettina M

05-05-2023

Hallo Dik, Het was een fijne en afwisselende wandeling, prima georganiseerd en met een leuke groep. Zeker voor herhaling vatbaar. Mooie natuur. Dank en groet Bettina